[ad_1]
भाजीपाला पिके ही अन्य पिकांच्या तुलनेत नाजूक असतात. वातावरणातील बदल, अन्नद्रव्याची कमतरता अशा बाबींमुळे पिके शारीरिक विकृतीला बळी पडतात. टोमॅटो पिकातील शारिरीक विकृतीविषयी माहिती घेऊ.
पिकातील शारीरिक विकृतीमागे वातावरणातील बदल आणि अन्नद्रव्यांची कमतरता ही प्रमुख कारे आहे. वातावरणातील जास्त तापमान, कमी तापमान, जास्त पाऊस किंवा पावसाचा खंड, अन्नद्रव्यांची कमतरता, जमिनीतील कमी – जास्त ओल ही कारणे महत्त्वाची ठरतात. काही वेळा रोग – किडींचा प्रादुर्भाव व शारीरिक विकृती यांची लक्षणे ओळखणे शेतकऱ्यांना शक्य होत नाही. लक्षणे न ओळखता केलेल्या फवारणीमुळे खर्चात वाढ होते. समस्याही सुटत नाही. टोमॅटो पिकांतील शारीरिक विकृतीची ओळख व त्यामागील कारणांचा शोध घेणे गरजेचे असते. ही कारणे दूर करण्यासाठी उपाययोजना राबवाव्यात.
१) फळ तडकणे (फ्रूट क्रॅकींग) ः
फळ तडकने ही टोमॅटो पिकामध्ये जास्त प्रमाणात आढळून येणारी विकृती आहे. फळ पक्वतेच्या अवस्थेत जास्त ऊन, अचानक जास्त पाऊस किंवा जास्त पाणी देणे यामुळे जमिनीतील ओलाव्यात मोठ्या प्रमाणात बदल झाल्यामुळे फळ तडकते.
कारणे ः या फळांमध्ये बोरॉन या सूक्ष्म अन्नद्रव्याची कमतरता, आनुवंशिक गुणधर्म इ. कारणांमुळे ही समस्या दिसून येते.
उपाययोजना ः
- जमिनीचे मातीपरिक्षण करून त्या आधारे अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करावे.
- प्रतिकारक्षम जातींचा लागवडीसाठी उपयोग करावा. उदा. अर्का सौरभ, अर्का विशाल, पुसा केसरी इ.
- लागवडीसाठी गादीवाफा व ठिबक सिंचन यांचा वापर करावा.
- पाणी नियोजन योग्य प्रकारे करावे .
- माती परिक्षणामध्ये बोरॉन या सूक्ष्म अन्नद्रव्याची कमतरता असल्यास लागवडीवेळी १५ ते २० किलो प्रती हेक्टर बोरॅक्स द्यावे. फवारणीद्वारे ०.५ ते १ ग्रॅम प्रती लीटर पाणी यानुसार पूर्तता करावी.
२) कळीच्या शेवटी सडणे (ब्लॉसम एंड रॉट) ः
या विकृतीमध्ये सुरवातीच्या काळात फळाच्या खालील बाजूला तपकिरी रंगाचा ठिपका दिसून येतो. नंतर हा ठिपका मोठा होऊन तो भाग कुजतो. अशी फळे विक्री योग्य राहत नाही.
कारण ः कॅल्शिअमची कमतरता या विकृतीस कारणीभूत ठरते.
उपाय ः
- खतांचा संतुलित वापर करावा.
- गरजेनुसार चिलेटेड कॅल्शिअम ०.५ ते १ ग्रॅम किंवा कॅल्शिअम क्लोराइड २ ते २.५ ग्रॅम प्रती लीटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी.
३) फळांवर चट्टे पडणे ः
टोमॅटो फळांच्या उन्हाकडील बाजूवर जास्त उन्हामुळे पांढरट चट्टे पडतात, नंतर तो भाग सुकतो. अशा फळांना बाजारात कमी भाव मिळतो.
उपाय ः
- लागवडीसाठी जास्त फांद्या व दाट पाने असलेल्या जातींची निवड करावी. उदा. पंजाब चुहारा ही दाट पानांची जात आहे.
- बांधणी करताना फळे सावलीत राहतील, अशाप्रकारे बांधणी करावी.
- कीड व रोगांचा वेळीच बंदोबस्त करावा. म्हणजे पानगळ होणार नाही.
४) फळ पोकळ पडणे (पफीनेस) ः
यामध्ये फळाची बाहेरून वाढ ही सामान्य असते. मात्र, फळ आतमध्ये पोकळ असते. त्यात गर कमी असतो. अशी फळे वजनाला हलकी असतात. यामुळे एकूण उत्पादनात घट येते.
कारणे ः जास्त तापमान, योग्यप्रकारे परगीभवन न होणे इ. कारणांमुळे ही समस्या येते.
उपाय ः
- खतांचा संतुलित वापर करावा.
- अतिरिक्त पाणी देणे टाळावे .
५) कॅटफेस ः
या विकृतीमध्ये फळांचा आकार मांजरीच्या तोंडासारखा होतो. अशा फळांना बाजारात भाव कमी मिळतो.
कारण ः फुले लागण्याच्या अवस्थेत थंड व ढगाळ वातावरण असल्यास ही समस्या दिसून येते.
उपाय ः
स्वच्छ सूर्यप्रकाश मिळाल्यानंतर या विकृतीचे बऱ्यापैकी नियंत्रण होते.
६) ब्लॉची रायपनिंग ः
या विकृतीमध्ये फळे परिपक्व होत असताना आकर्षक लाल रंग न येता फळे हिरवट पांढरी व लालसर दिसतात. याला शेतकरी तिरंगा नावानेही ओळखतात. अशा फळांना बाजारात दर कमी मिळतो.
कारणे ः ढगाळ, थंड, धुके असलेले वातावरण, रिमझिम पाऊस इ. कारणांमुळे ही विकृती दिसून येते.
उपाय ः
- सहनशील जातीचा लागवडीसाठी वापर करावा. उदा. पुसा रोहिणी, पुसा सदाबहार, अर्का वरदान इ.
- माती परीक्षणांनुसार अन्नद्रव्याचा संतुलित वापर करावा. नत्रयुक्त खतांचा अतिरिक्त वापर टाळावा.
योगेश भगुरे, ९९२२४१४८७३
(साहाय्यक प्राध्यापक, उद्यानविद्या विभाग, के.डी.एस.पी कृषी महाविद्यालय, नाशिक.)
भाजीपाला पिके ही अन्य पिकांच्या तुलनेत नाजूक असतात. वातावरणातील बदल, अन्नद्रव्याची कमतरता अशा बाबींमुळे पिके शारीरिक विकृतीला बळी पडतात. टोमॅटो पिकातील शारिरीक विकृतीविषयी माहिती घेऊ.
पिकातील शारीरिक विकृतीमागे वातावरणातील बदल आणि अन्नद्रव्यांची कमतरता ही प्रमुख कारे आहे. वातावरणातील जास्त तापमान, कमी तापमान, जास्त पाऊस किंवा पावसाचा खंड, अन्नद्रव्यांची कमतरता, जमिनीतील कमी – जास्त ओल ही कारणे महत्त्वाची ठरतात. काही वेळा रोग – किडींचा प्रादुर्भाव व शारीरिक विकृती यांची लक्षणे ओळखणे शेतकऱ्यांना शक्य होत नाही. लक्षणे न ओळखता केलेल्या फवारणीमुळे खर्चात वाढ होते. समस्याही सुटत नाही. टोमॅटो पिकांतील शारीरिक विकृतीची ओळख व त्यामागील कारणांचा शोध घेणे गरजेचे असते. ही कारणे दूर करण्यासाठी उपाययोजना राबवाव्यात.
१) फळ तडकणे (फ्रूट क्रॅकींग) ः
फळ तडकने ही टोमॅटो पिकामध्ये जास्त प्रमाणात आढळून येणारी विकृती आहे. फळ पक्वतेच्या अवस्थेत जास्त ऊन, अचानक जास्त पाऊस किंवा जास्त पाणी देणे यामुळे जमिनीतील ओलाव्यात मोठ्या प्रमाणात बदल झाल्यामुळे फळ तडकते.
कारणे ः या फळांमध्ये बोरॉन या सूक्ष्म अन्नद्रव्याची कमतरता, आनुवंशिक गुणधर्म इ. कारणांमुळे ही समस्या दिसून येते.
उपाययोजना ः
- जमिनीचे मातीपरिक्षण करून त्या आधारे अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करावे.
- प्रतिकारक्षम जातींचा लागवडीसाठी उपयोग करावा. उदा. अर्का सौरभ, अर्का विशाल, पुसा केसरी इ.
- लागवडीसाठी गादीवाफा व ठिबक सिंचन यांचा वापर करावा.
- पाणी नियोजन योग्य प्रकारे करावे .
- माती परिक्षणामध्ये बोरॉन या सूक्ष्म अन्नद्रव्याची कमतरता असल्यास लागवडीवेळी १५ ते २० किलो प्रती हेक्टर बोरॅक्स द्यावे. फवारणीद्वारे ०.५ ते १ ग्रॅम प्रती लीटर पाणी यानुसार पूर्तता करावी.
२) कळीच्या शेवटी सडणे (ब्लॉसम एंड रॉट) ः
या विकृतीमध्ये सुरवातीच्या काळात फळाच्या खालील बाजूला तपकिरी रंगाचा ठिपका दिसून येतो. नंतर हा ठिपका मोठा होऊन तो भाग कुजतो. अशी फळे विक्री योग्य राहत नाही.
कारण ः कॅल्शिअमची कमतरता या विकृतीस कारणीभूत ठरते.
उपाय ः
- खतांचा संतुलित वापर करावा.
- गरजेनुसार चिलेटेड कॅल्शिअम ०.५ ते १ ग्रॅम किंवा कॅल्शिअम क्लोराइड २ ते २.५ ग्रॅम प्रती लीटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी.
३) फळांवर चट्टे पडणे ः
टोमॅटो फळांच्या उन्हाकडील बाजूवर जास्त उन्हामुळे पांढरट चट्टे पडतात, नंतर तो भाग सुकतो. अशा फळांना बाजारात कमी भाव मिळतो.
उपाय ः
- लागवडीसाठी जास्त फांद्या व दाट पाने असलेल्या जातींची निवड करावी. उदा. पंजाब चुहारा ही दाट पानांची जात आहे.
- बांधणी करताना फळे सावलीत राहतील, अशाप्रकारे बांधणी करावी.
- कीड व रोगांचा वेळीच बंदोबस्त करावा. म्हणजे पानगळ होणार नाही.
४) फळ पोकळ पडणे (पफीनेस) ः
यामध्ये फळाची बाहेरून वाढ ही सामान्य असते. मात्र, फळ आतमध्ये पोकळ असते. त्यात गर कमी असतो. अशी फळे वजनाला हलकी असतात. यामुळे एकूण उत्पादनात घट येते.
कारणे ः जास्त तापमान, योग्यप्रकारे परगीभवन न होणे इ. कारणांमुळे ही समस्या येते.
उपाय ः
- खतांचा संतुलित वापर करावा.
- अतिरिक्त पाणी देणे टाळावे .
५) कॅटफेस ः
या विकृतीमध्ये फळांचा आकार मांजरीच्या तोंडासारखा होतो. अशा फळांना बाजारात भाव कमी मिळतो.
कारण ः फुले लागण्याच्या अवस्थेत थंड व ढगाळ वातावरण असल्यास ही समस्या दिसून येते.
उपाय ः
स्वच्छ सूर्यप्रकाश मिळाल्यानंतर या विकृतीचे बऱ्यापैकी नियंत्रण होते.
६) ब्लॉची रायपनिंग ः
या विकृतीमध्ये फळे परिपक्व होत असताना आकर्षक लाल रंग न येता फळे हिरवट पांढरी व लालसर दिसतात. याला शेतकरी तिरंगा नावानेही ओळखतात. अशा फळांना बाजारात दर कमी मिळतो.
कारणे ः ढगाळ, थंड, धुके असलेले वातावरण, रिमझिम पाऊस इ. कारणांमुळे ही विकृती दिसून येते.
उपाय ः
- सहनशील जातीचा लागवडीसाठी वापर करावा. उदा. पुसा रोहिणी, पुसा सदाबहार, अर्का वरदान इ.
- माती परीक्षणांनुसार अन्नद्रव्याचा संतुलित वापर करावा. नत्रयुक्त खतांचा अतिरिक्त वापर टाळावा.
योगेश भगुरे, ९९२२४१४८७३
(साहाय्यक प्राध्यापक, उद्यानविद्या विभाग, के.डी.एस.पी कृषी महाविद्यालय, नाशिक.)
[ad_2]
Source link